22 maja 2018 r. państwa członkowskie UE przyjęły pakiet dyrektyw odpadowych, którego celem jest transformacja modelu gospodarczego z linearnego na cyrkularny. Cele określone w ostatniej wersji dyrektyw:
- Dla masy odpadów komunalnych 55% (do roku 2025), 60% (do roku 2030), 65% (do roku 2035).
- Dla odpadów opakowaniowych 65% (do roku 2025) i 70% (do roku 2030).
Szczegółowe cele dla odpadów opakowaniowych:
| 2025 | 2030 | |
| Plastik | 50% | 55% |
| Drewno | 25% | 30% |
| Metale żelazne | 70% | 80% |
| Aluminium | 50% | 60% |
| Szkło | 70% | 75% |
| Papier i karton | 75% | 85% |
Cele określone dla poszczególnych strumieni odpadów nie są jedynym wyzwaniem, jakie Unia Europejska stawia przed swoimi członkami. Zmianie ulegnie także metodologia obliczania poziomów odzysku i recyklingu. Obecnie w krajach Wspólnoty funkcjonuje kilka modeli, co sprawia, że osiągnięcia różnych krajów są trudne do porównania ze sobą. To ma się zmienić i w całej Unii obowiązywać będzie spójna metoda kalkulacji.
Polska oraz kraje spełniające co najmniej jedną przesłankę wskazaną w dyrektywie ramowej (poziom recyklingu w roku 2013 poniżej 20% i poziom składowania powyżej 60%) mają możliwość wnioskowania o derogację, dotyczącą poziomów dla odpadów komunalnych. Projekt dyrektywy opakowaniowej (PPWD) umożliwia ponadto wnioskowanie o dodatkowe derogacje dla konkretnych grup odpadów opakowaniowych, zgodnie z klasyfikacją materiałową. Art. 6 (1a) dopuszcza możliwość obniżenia poziomu dla jednej frakcji materiałowej o 15 p.p. lub w podziale na dwie frakcje, po 7,5 p.p. z zastrzeżeniem, że poziomy dla szkła oraz papieru i kartonu nie mogą mieć wartości niższej niż 60%, a dla pozostałych frakcji niższej niż 30%.
Dyrektywy określają minimalne wymagania dla mechanizmu Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta, które będą obowiązkowe dla wszystkich krajów członkowskich. Te państwa, które przed wejściem dyrektyw w życie ustanowiły mechanizmu ROP muszą dostosować swoje przepisy do roku 2024. Podstawowe założenia mechanizmu sprowadzają się do zwiększenia zaangażowania finansowego lub finansowego i operacyjnego przemysłu w system gospodarki odpadami opakowaniowymi, włączając zadania edukacyjne i sprawozdawcze. Poziom partycypacji waha się w granicach 50-80% w zależności od podstaw i terminu utworzenia ROP w danym państwie członkowskim. Nowy system powinien gwarantować wszystkim jego uczestnikom równe traktowanie i zapewniać regularny dialog. W przypadku, gdy w danym kraju istnieje wiele organizacji odzysku, realizujących obowiązki przedsiębiorców państwo zobligowane jest do wyznaczenia co najmniej jednego organu publicznego, niezależnego od podmiotów prywatnych, którego zadaniem będzie sprawowanie nadzoru nad realizacją obowiązków, określonych prawem.
Kolejnym wyzwaniem dla krajów członkowskich jest rozszerzenie frakcji materiałowych podlegających selektywnej zbiórce o tekstylia i odpady niebezpieczne z gospodarstw domowych do dnia 1.01.2025 r., a do 31.12.2023 r. także zorganizowanie systemu selektywnej zbiórki bioodpadów z gospodarstw domowych (Polska już ten cel osiągnęła).
Państwa Wspólnoty zostały zobowiązane do wycofania technologii MBP, służącej przetwarzaniu odpadów komunalnych najpóźniej do roku 2027. Wprowadza się także zakaz termicznego przekształcania odpadów pochodzących z selektywnej zbiórki bez poddania ich wcześniej procesom doczyszczania, co ma na celu wydzielenie jak największej masy odpadów do dalszych procesów, w tym recyklingu. Ten sam mechanizm odnosi się do składowania odpadów.
Dyrektywy wejdą w życie 20 dni po ich opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
